HET BREIN VOLGENS DE NEUROPSYCHOLOGIE
PARADOXEN
Na out of the blue vanaf juni 2019 wekenlang tussen de bedrijven door een informatieve website bouwen voor anderen, miste ik teveel de link tussen neuro(psycho)logie en mindfulness.
Op deze wat ongestructureerde pagina vind je info over & linkjes naar personen en bronnen, die ik graag raadpleeg om na te (laten) denken over wie de mens is. Deze 'kladpagina' is openbaar, als alternatief voor je eigen algoritmes.
Mijn insteek is dat wanneer je denkt dat je HET antwoord weet, dat het dan interessant wordt, want dan zie je waarschijnlijk toch iets over het hoofd. Door te blijven onderzoeken, niets voor waar aan te nemen, kom je zelfs dichter bij een antwoord, dan door een antwoord zelf te omarmen. In de diverse religies wordt dit vaak ook letterlijk zo benoemd. Wat razend interessant is, tenminste...dat vind ik. HET is dit niet, HET is dat niet. Wat HET dan wel is, wordt in het midden gelaten.
Geeft mindfulness dan ook niet het antwoord? Nee, het geeft zeker geen sluitend antwoord, maar het geeft je wel heel bruikbare en goed geteste tools om zelf verder te spelen, om zo een leven lang te kunnen blijven onderzoeken wie of wat jij bent. En dat is een machtig mooi proces. Pak je Kairos-tijd!
Een samenhangende tekst zal ooit wel volgen, maar voorlopig blijft het bij de onderstaande brokjes.
Hieronder wat behulpzame filmpjes en leestips voor geïnteresseerden...
[voor bijna alle leeftijden en (voor)kennisniveaus]
Jan Buitelaar (66), psychiater, ziet dat één op de tien kinderen een ernstige psychische stoornis heeft. Bij een caesarsalade vertelt hij hoe dat kan en wat we eraan kunnen doen. Er is geen magische opvoedknop. (18 oktober 2019, NRC)
(....)Ongeluk en tegenslag horen bij het leven en hij vindt het geen goed idee om daar de psychiater voor in te schakelen. Tegelijkertijd, en dat maakt het zo ingewikkeld, kán de toenemende complexiteit van de samenleving wel tot psychische aandoeningen leiden. Of ze worden erdoor versterkt.
(...)Bij kinderen met ADD of ADHD: eerst kijken naar de bronnen van stress. Word je gepest? Zit je niet in de goeie klas of op de goeie school? Zijn er specifieke leerproblemen? Kun je met algemene maatregelen de zaak verbeteren? Mindfulness, bewegen, gezonde voeding.” En rust, reinheid en regelmaat? „Ja, zeker. En weten waar bij je kind de taks ligt. Geen twee partijtjes in een week als je kind na het eerste al niet meer te genieten was. Anticiperen, plannen. Het is allemaal zelfregulatie. Je probeert ouders die manier van denken bij te brengen.”
- in NRC, over 'Generatie Z': https://www.nrc.nl/nieuws/2019/06/13/hebben-smartphones-een-generatie-verwoest-nou-nee-a3963458 o.a. over toenemende neuroplasticiteit in de laatste 10 jaar bij jongeren tussen de 12-15 (wetenschappelijke publicaties hierover volgen)
- maar liefst 98 pagina's info met een voorwoord van Eveline Crone: https://docplayer.nl/123599651-Over-ontwikkeling-van-het-adolescente-brein-en-gedrag.html
En ben je een jongere? Vergeet dan vooral niet om rond te neuzen op de website Kijk in brein.
Dorle Lommatzsch geeft veel info over o.a. de koppeling van neurologie en mindfulness, over de polyvagaaltheorie en ook traumasensitieve mindfulness op de site van haar Academie voor Open Bewustzijn. Haar passie is het ontwikkelen van eigentijds vredesonderwijs met als ingrediënten mindfulness, neurowetenschap en boeddhistische psychologie. Haar visie op 'De neurologie achter de boeddhistische psychologie' hoor je in dit interview met Breinpiraten (17-08-2020, 44 min).
Centraal in haar werk staat de polyvagaaltheorie; een mooie uitleg daarover in combinatie met trauma vind je hier.
Anil Seth, neurowetenschapper, stelt dat meer kennis leidt tot meer verwondering en een groter besef dat we niet afgescheiden maar juist deel zijn van de rest van de natuur. Hij legt zijn TED-talk "Your brain hallucinates your consious realtiy" uit dat we de realtiteit niet buiten naar binnen gevormd wordt, maar van binnen naar buiten.
In de VS combineert www.mindfulschools.org op een krachtige manier theorie en praktijk, te bekijken in twee prachtige filmpjes: Healthy Habits of Mind en Room to Breathe
Onderschat de capaciteiten van een baby/klein kind niet. Volgens Alison Gopnik (TED Talk) werkt hun brein alsof ze hevig verliefd in Parijs rondstruinen na 3 dubbele espresso's: ze staan open voor alle informatie en verwerken deze ook nog eens heel vlot, veel vlotter zelfs dan de gemiddelde hoogbegaafde onderzoeker.
Martha Nussbaum 'Het onderwijs verkeert in diepe crisis' met link naar 'Wat is woede eigenlijk?' en 'In je kwetsbaarheid ervaar je het goede'.
Rechtsfilosoof en ethicus
Martha Nussbaum onderzoekt wat het goede leven inhoudt, hoe we te werk moeten gaan om het te verkrijgen en in welk politiek systeem goede levens realiseerbaar zijn. De ethiek zou zich moeten richten op de 'drie bronnen van kwetsbaarheid': pluraliteit van waarden (waarden zijn variabel naar gelang de situatie), passies en hechting. Deze kwetsbaarheden kenmerken volgens Nussbaum de mens. Ze wil, net als Aristoteles, de bronnen van kwetsbaarheid niet als te overwinnen zwaktes wegzetten, maar ze juist onder de aandacht brengen.
Nussbaum heeft veel geschreven over emoties () en houdt een pleidooi voor grootmoedigheid, rechtvaardigheid en waarheid.
David van Reybrouck: Vrede kun je leren interview (filmpje); mentale hygiëne (transcript).
Jill Bolte Taylor (JBT, neuroatomiste, die zelf een beroerte kreeg, waardoor ze op een merkwaardige manier versmolt met haar badkamer en haar brein gedurende acht jaar weer stap voor stap op moest bouwen): A stroke of insight, TED Talk
Dan Gilbert, author of "Stumbling on Happiness," challenges the idea that we'll be miserable if we don't get what we want. Our "psychological immune system" lets us feel truly happy even when things don't go as planned.
Over paddo's: New research with psilocybin brings transcendent brain states, hope and comfort to the most unlikely of subjects. New York University School of Medicine
Effecten van meditatie op het brein. (van www.bodhitv.nl = startpagina)
Veel mensen zeggen baat te hebben bij meditatie. Ze worden opmerkzamer, hun concentratie neemt toe en ze kunnen beter omgaan met emoties. Kun je deze effecten ook wetenschappelijk aantonen? Vroeg Misha Beliën zich af. Met deze vraag zocht hij Dirk Geurts op, die werkzaam is als onderzoeker bij Radboud UMC centrum voor Mindfulness. In de serie Buddha Bites gaat Misha Beliën op zoek naar de invloed van het boeddhisme in het moderne leven van alledag. Hij doet aan de hand van 1 hoofdvraag, 1 interview, op 1 locatie.
Geurts richt zich in zijn onderzoek op de neurocognitive werkingsmechanismen van MBCT bij verschillende psychiatrische aandoeningen. Hij maakt hiervoor gebruik van gedragsexperimenten en functionele MRI.
MBCT is een afgeleide van de MBSR-training, die bij de behandeling van met name chronische en recidiverende depressies, maar ook bij fobieën en chronische pijn ingezet wordt.
Eenvoudig artikel over de werking van het brein: https://www.1001tips.be/lifestyle/menselijk-gedrag-en-de-drie-breinen/
Een mythe ontkracht: je brein werkt helemaal. Wat overeind blijft: je bent je van een heel groot deel van dat werk niet bewust:
https://mail.google.com/mail/u/0/#inbox/FMfcgxwHMPmTbrStggnBWTmSKbcHcvzg?projector=1 (4 minuten).
Effecten van stress op het brein:
In heldere taal het brein, hormonen en tips, in een artikel van Marjon Kuipers van www.autismeacademie.nl.
Wetenschappelijke uitleg over de hormonale stressreactie (inclusief heldere grafieken en beeldende uitleg over gevolgen van stress op het brein) vind je op www.tpb.psy.ohio-state.edu/5681/notes/bios/01.html. Er zijn onderzoeksresultaten tot en met 2017 in verwerkt.
Brain's 'fear hub' generates neurons in adulthood
Ap Dijksterhuis: Het slimme onbewuste; Op naar geluk (in het boek van Ap Dijksterhuis ook de tegeltjeswijsheid: Genot is geluk voor dwazen, geluk is genot voor wijzen.)
Daniel Kahneman (psycholoog)
Daniel Kahneman (Nobelprijs voor de economie):
Ons feilbare denken [=uitleg door Ben Tiggelaar]
Thinking fast and slow [=een uur uitleg door Kahneman zelf]
Marnix van Rossum
Marnix van Rossum gerenommeerd mindfulness trainer, kijk ook bij ADHD en meer.
En zijn er natuurlijk ook kritische geluiden over 'mindfoolness' en die worden net zo goed gelezen en onderzocht:
Koert van der Velde, Geen gezweef! Mindfulnesss zonder dat het mindfoolness wordt.
Meer linkjes over kritische geluiden over mindfulness zijn op andere pagina's van de website terug te vinden.
Kritiek is overwegend gericht op de uitvoering en niet zozeer op het onderzoek (in 2018 alleen al meer dan 1000 wetenschappelijke publicaties). Hoewel er flink wat onderzocht is, betekent dat niet dat losse componenten 'dus' ook werken. (Net zoals b.v. het promoten van het scheiden van afval niet wezenlijk bijdraagt aan een schonere wereld wanneer tegelijkertijd consumptie meer gestimuleerd wordt.) Dit is dan ook de voornaamste reden dat de aangeboden gecertificeerde trainingen een strak format volgen. En dat format geeft dan paradoxaal genoeg voldoende individuele ruimte om er allesbehalve het maximale uit te halen, wat geheel de verantwoordelijkheid van de deelnemer zelf is. En dat is weer vergelijkbaar met het op een verzorgde reis gaan, waarbij je geen gebruik maakt van de mogelijkheden. Een reis, verschillende belevingen; een training, verschillende belevingen; maar op alle niveau's kan gereisd/geleerd worden.
Gezellige animatiefilm voor kids/ouders, die verrassend veel actuele brein-info geeft: Inside out / Binnenstebuiten
Kan je ook dingen ont-leren (wat veel verder gaat dan af-leren)? Moeizaam, zo blijkt uit dit originele onderzoek. Hoewel dat een gelukkig zaak is, heeft het ook nadelen. Nadelen waar we misschien zorgvuldiger mee om moeten leren gaan, want eenmaal onbehulpzame dingen aangeleerd moet er heel wat nieuws geleerd worden om het te ont-leren.
Jong en oud laat ik graag dit filmpje zien: Backwardbrainbike.
NIET OP HET EERSTE GEZICHT NEUROPSYCHOLOGISCH, MAAR ZEKER INTERESSANTE KOST:
Blog van Peter van Gool SJ, 21 september 2015, Ignis webmagazine: Mindfulness? Dit is wat Jezus bedoelde met mediteren.
Jezus had het vaak over leven met aandacht en waakzaam zijn. Word je bewust van je heimelijke behoeften, driften en instincten, maar laat ook kostbare verlangens en dromen en nooit gerealiseerde idealen weer wakker worden. Freud noemt dit hele gebied het onbewuste, maar de humanistische psychologie, die oog heeft voor spiritualiteit, maakt terecht onderscheid tussen het (lagere) onderbewuste en het (hogere, spirituele ) bovenbewuste .
https://igniswebmagazine.nl/spiritualiteit/mindful-in-je-binnenkamer/
Wat is wetenschappelijk gezien de waarde van mindfulness-apps? Hoe helpt mindfulness Ruby Wax? Is het wat voor jongeren? Hoe wordt mindfulness in gevangenis en psychiatrie toegepast? Hoe kan je volgens Marnix van Rossum met ongemak omgaan? Prikt prof.dr. Paul van der Velde de mythe over een lievig en vriendelijk boeddhisme door?
Klik op De boeddhistische blik van Adriaan van Dis voor alle antwoorden op het bovenstaande en nog veel meer.
Raimon Pannikar: scheikundige, filosoof, jezuït; wijdde zijn leven aan dialoog, aan de ander ont-moeten vanuit volledige openheid en transparantie; "Religion without mysticism is just another kind of ideology.".
https://www.mo.be/artikel/raimon-panikkar-het-leven-alles-niets (1998)
Daarom, aldus Panikkar, begint elke intER-religieuze dialoog met een intRA-religieuze dialoog. Met een
gelovige en kritische dialoog binnen de eigen traditie, een aftoetsen naar trouw en ontrouw aan de
oorsprongsintuïties. Dus met de bedoeling om zelf tot metanoia, tot ‘bekering’ te komen, en vandaar
tot een hernieuwde levende relatie tot en overgave aan het Mysterie, ‘God’... Om tot de mystieke
diepte van de traditie te reiken. Want alleen op dat mystieke niveau kunnen de tradities elkaar echt
ontmoeten. Dan zijn ze geen bedreiging meer voor elkaar, maar wederzijds verrijking en bevruchting,
die mensen hier-en-nu uitzicht en levensmoed geven.
Swami Abhishiktananda: An interview with Raimon Pannikar (over Swami Abhishiktananda: "I left Europe [for India] as a Christian, I discovered I was a Hindu and returned as a Buddhist without ever having ceased to be Christian,"), 62'